CHÙA PHỔ MINH
Tên di tích: Chùa Phổ Minh.
Loại công trình: Chùa.
Loại di tích: Di tích kiến trúc
Quyết định: Số 313-VH/VP
ngày 28/4/1962.
Địa chỉ: Phường Lộc Vượng,
TP. Nam Định.
Thông tin về di tích: Chùa
còn có tên là chùa Tháp. Chùa được xây dựng dưới thời Lý và được triều Trần mở
rộng vào năm 1262. Chùa nằm về phía tây cung điện Trùng Quang, nơi các thái thượng
hoàng nhà Trần sau khi nhường ngôi cho con về ở. Chùa có quy mô rất bề thế và
là nơi tu hành tụng niệm của quan lại, quý tộc cao cấp triều Trần.
Kiến trúc: Cụm kiến
trúc chính của chùa bao gồm 9 gian tiền đường, 3 gian thiêu hương, toà thượng
điện cũng 3 gian nhưng rộng hơn, xếp theo hình chữ "công". Bộ cửa
gian giữa nhà tiền đường gồm 4 cánh bằng gỗ lim, to dày, chạm rồng, sóng nước,
hoa lá và văn hoa hình học. Hai cánh ở giữa chạm đôi rồng lớn chầu Mặt Trời
trong khuôn hình lá đề, được coi là một tác phẩm điêu khắc khá hoàn mỹ. Cũng
như đôi sấu đá trên thành bậc tam quan và đôi rồng trên thành bậc gian giữa tiền
đường, bộ cánh cửa này còn giữ được những dấu ấn của nghệ thuật chạm khắc đời
Trần.
Trong chùa có bày tượng
Trần Nhân Tông nhập Niết bàn (tượng nằm); tượng Trúc Lâm tam tổ dưới bóng trúc;
một số tượng Phật đẹp lộng lẫy. Chuông lớn của chùa có khắc bản văn "Phổ
Minh đỉnh tự" đúc năm 1796 - chùa vốn có một vạc lớn, sử sách coi là một
trong bốn vật báu của Việt Nam (An Nam tứ đại khí) nay không còn.
Sau thượng điện, cách
một sân hẹp là ngôi nhà dài 11 gian. Ở giữa là 5 gian nhà tổ, bên trái là 3
gian nhà tăng và bên phải là 3 gian điện thờ. Hai dãy hành lang nối tiền đường ở
phía trước với ngôi nhà 11 gian ở phía sau làm thành một khung vuông bao quanh
kiến trúc chùa.
Trong sân chùa, ngoài
ngôi tháp còn có hai nhà bia ở hai bên. Nhà bia bên phải, che tấm bia năm 1916,
nói về tháp Phổ Minh, còn nhà bia bên trái, có tấm bia năm 1668, nói về ngôi
chùa.
Công trình có giá trị nhất, giữ vai trò chủ đạo
của chùa và được bảo tồn khá nguyên vẹn cho đến ngày nay là tháp Phổ Minh. Do
công trình này mà chùa Phổ Minh còn được gọi là chùa Tháp. Tháp Phổ Minh được
xây dựng vào năm 1305, dưới thời vua Trần Anh Tông, cao 19,5m, có 14 tầng, lên
cao thu hẹp dần và kết thúc bằng một chỏm nhọn hình bầu rượu có nhiều cạnh. Các
tầng trên đều trổ cửa cuốn tò vò ra bốn phía. Bệ thờ bằng đá được đặt trong
lòng tầng tháp thứ nhất, cách điệu bằng những cánh hoa sen. Tháp được trang trí
giản dị nhưng vẫn rất đẹp với hoa văn dây uốn lượn, hình rồng gấp khúc vờn mây
ngoạn mục. Trông xa, tháp Phổ Minh như một bông sen lớn trổ thẳng lên bầu trời
trong xanh.
Nằm giữa vùng chiêm trũng với mái chùa cổ kính, cây cổ thụ sum suê, nhiều thế kỷ
đã trôi qua nhưng tháp Phổ Minh vẫn đứng vững, tạo nên phong cảnh vừa uy nghi vừa
thoát tục. Chùa tháp Phổ Minh cùng với đền Thiên Trường (thờ các vua Trần) và đền
Cố Trạch (thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn) đã tạo thành một khu di tích
không những có giá trị về mặt nghệ thuật mà còn mang ý nghĩa lịch sử hết sức to
lớn.
Tháp Phổ Minh trong tờ
100 đồng
Nguồn: http://ditichlichsuvanhoa.com