Vào ngày 02/2 (tức ngày 12 tháng Giêng âm lịch), tại khu di tích đền Trần, phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định, Ban tổ chức lễ hội đền Trần đã tổ chức thực hiện nghi lễ “rước nước, tế cá” tưởng nhớ, tri ân tổ tiên vương triều nhà Trần.

Quang cảnh đoàn rước nước, tế cá.

Đội đánh bắt cá.

         Trong ngày làm nghi lễ “rước nước, tế cá” đông đảo người dân phường Lộc Vượng, con cháu họ Trần và hàng nghìn du khách đã có mặt ở khu vực đền Trần để chuẩn bị tiến hành nghi lễ. Đoàn lễ gồm: đội rước rồng, lân; chiêng, trống, đội bát âm, kiệu rước Nước, kiệu rước Cá, đội đánh bắt cá với vật dụng đầy đủ như vó, giậm, nơm…; kiệu Thánh, đội tế nam quan, đội tế nữ quan.... Sau khi lấy nước, đoàn lễ tổ chức đánh cá tại ao thả cá cạnh giếng Rồng, đánh bắt hai loại cá Triều đẩu (cá quả) và Long ngư (cá chép), đựng trong những chiếc thúng sơn đỏ để chuyển đến kiệu Rồng. Từ 8 giờ 30 phút, đoàn bắt đầu rước Nước và rước Cá về Đền Thiên Trường, thực hiện nghi lễ dâng Nước và tế Cá. Tiếp theo, cá được đưa đi phóng sinh ở sông Hồng, tại khu vực phà Hữu Bị (thuộc địa bàn xã Mỹ Trung, huyện Mỹ Lộc). Nghi lễ phóng sinh cá ra sông Hồng có ngụ ý, tổ tiên nhà Trần xuất thân từ nghề chài lưới nên phải nhân nuôi đàn cá để khai thác lâu dài chứ không được tận diệt nguồn lợi thiên nhiên

Các bô lão cùng du khách thập phương làm lễ tại giếng Rồng.

Các bô lão thực hành nghi lễ lấy nước tại giếng Rồng.

         Nghi lễ “rước nước, tế cá” là nghi lễ được Viện Văn hóa - Nghệ thuật dân gian phục dựng lại sau nhiều năm mai một để tìm lại tính nguyên vẹn, sắc thái văn hóa đa dạng của lễ hội đền Trần.

Đội đánh bắt cá tại hồ bán nguyệt và sông cạnh hồ. 

         Theo tài liệu, khoảng hơn 100 năm trước, trong lễ hội đền Thượng (đền Thiên Trường) bao giờ cũng có nghi thức “rước nước, tế cá”. Hội rước nước được tổ chức rất chu đáo vào ngày 15 tháng giêng. Người được cầm bình đi lấy nước thay mặt dân làng đưa bình ra kiệu rồi phủ một tấm vải đỏ thắm lên trên. Người này được dân làng chọn từ trước và phải là người khỏe mạnh, có đạo đức, con cháu đầy đủ, trong năm gia đình không có chuyện buồn.

Kiệu Rồng chở cá về tế tại đền Thiên Trường.

Các bô lão làm lễ tế nước, tế cá.

Các bô lão làm lễ phóng sinh cá tại sông Hồng. 

         Theo các tư liệu lịch sử, tổ tiên nhà Trần vốn xuất thân từ nghề chài lưới, xuôi theo sông Hồng xuống đến vùng Thái Bình, Nam Định thì dừng chân, lấy đất Thiên Trường ở Nam Định làm nơi khởi nghiệp, từ đó lập lên vương triều nhà Trần với 14 đời vua lừng lẫy chiến tích. Để tưởng nhớ nguồn gốc cha ông, con cháu nhà Trần đều xăm hình Rồng lên mình, hàng năm làm lễ rước nước, tế cá để tôn vinh, tưởng nhớ nghề Tổ và nguồn gốc xuất thân./.

Phan Nam -Trung tâm VHTT&TT thành phố