CỘT CỜ NAM ĐỊNH
1. Tên di
tích: Cột cờ Nam Định
2. Loại
công trình: Cột
cờ
3. Loại
di tích: Di tích lịch
sử
4. Quyết
định: Đã xếp hạng di tích
lịch sử cấp quốc gia theo Quyết định số 313-VH/VP ngày 28 tháng 4 năm 1962
5. Địa
chỉ di tích: Đường
Tô Hiệu phường Ngô Quyền, Thành phố Nam Định, Tỉnh Nam Định
6. Tóm
lược thông tin về di tích
Cột cờ
Nam Định nằm trên đường Tô Hiệu thuộc phường Ngô Quyền - TP Nam Định. Thời xưa,
Cột cờ Nam Định còn gọi là kỳ đài. Đây là một trong bốn cột cờ được xây dựng
vào đầu thời Nguyễn.
Cột cờ
Nam Định ngày nay gồm ba phần chính là chân đế (phần bệ), thân cột (thân dài)
và vọng canh (vọng lâu). Cột cờ Nam Định cao 23,84m; nằm ở phía nam Thành cổ,
cách đình Vọng Cung (nay là chùa Vọng Cung) khoảng 100m. Sân Cột cờ xưa được
xây thành sân hành lễ, hình vuông, có hàng lan can ở bốn cạnh. Phía nam đặt hai
khẩu súng thần công. Phía đông có lư hương tưởng nhớ các liệt sỹ hy sinh trong
hai cuộc kháng chiến chống Pháp để bảo vệ Cột cờ - Thành cổ vào các năm 1873 và
1883.
Chân đế
Cột cờ gồm hai bệ hình vuông. Bệ trên thu nhỏ lại so với bệ dưới. Xung quanh
phía ngoài của hai mặt bệ đều xây lan can. Bệ dưới mỗi cạnh dài 16,33m; cao
2,40m. Từ bệ dưới lên bệ trên đều có bậc lên xuống. Bệ trên mỗi cạnh dài
11,42m; cao 3,10m. Bốn mặt bệ đều xây lan can và trổ bốn cửa. Trên mặt bệ thứ
hai, có cửa đi vào thân Cột cờ (thân đài). Trên cửa phía đông có hai chữ Nghênh
húc (đón ánh ban mai); cửa phía nam có hai chữ Hướng quang (hướng theo đức
sáng). Dưới bệ có Đền thờ Bà chúa Cột cờ - Giám thương công chúa Nguyễn Thị
Trinh - liệt nữ đầu tiên, hy sinh trong trận quân xâm lược Pháp đánh chiếm
thành Nam Định ngày 11-12-1873 (phát hiện khảo cổ học năm 2002 – Viện khảo cổ
học Việt Nam – Lê Bá Ngọc).
Thân
cột cờ cao 12,65m thu nhỏ dần về phía trên với hai phần: Phần dưới xây hình trụ
bát giác, mỗi cạnh 2,20m, phần trên xây hình tròn đường kính đáy 3,25m. Trong
thân cột cờ có cầu thang xoáy trôn ốc, gồm 54 bậc đi lên vọng canh, được chiếu
sáng bằng 32 ô cửa sổ hình hoa thị của tám mặt thân cột cờ. Phần vọng canh xây
hình trụ tròn có hàng lan can, 4 cửa vòm và 8 ô cửa sổ nhỏ. Từ mặt vọng canh có
thang sắt nhỏ lên đỉnh Cột cờ.
Cột cờ
xây bằng gạch nung già, màu đỏ sẫm có kích thước 0,30m x 0,14m x 0,07m. Các góc
vuông của hai tầng bệ xây bằng một loại gạch chuyên một đầu vát 450, còn các
góc 1200 của thân cột trụ bát giác là một loại gạch riêng. Gạch lát nền kích
thước 0,28m x 0,28m x 0,07m, màu nâu đen.
Cột cờ Thành Nam gắn liền với nhiều dấu ấn lịch sử quan trọng. Ngày 27/3/1883,
tàu chiến của Pháp từ sông Đào bắn phá vào trong Thành. Tại cột cờ, ở độ cao
11m, về phía Nam còn một vết đạn cắm sâu vào 4cm, đường kính 6cm. Thời kỳ hoạt
động bí mật, nhiều cán bộ, Đảng viên vẫn lấy Cột cờ làm nơi liên lạc và sinh
hoạt để bàn kế chỉ đạo phong trào. Năm 1967, Nam Định bị máy bay Mỹ đánh phá ác
liệt. Đỉnh Cột cờ là nơi tổ quan sát máy bay do đồng chí La Vĩnh Hào - tự vệ
nhà máy Dệt chỉ huy làm nhiệm vụ viễn tiêu.
Ngày
11-6-1972, máy bay Mỹ lao vào đánh phá thành phố Dệt. Vào hồi 10 giờ 10 phút
sáng, chúng đã bắn rocket và ném bom trúng vào khu vực Cột cờ làm sập toàn bộ
công trình kiến trúc cổ kính này. Năm 1997, kỷ niệm 43 năm ngày giải phóng
thành phố Nam Định, Cột cờ đã được phục dựng lại nguyên dạng.
Gần hai
thế kỷ qua, cột cờ Thành Nam đã chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử, sự đổi thay
của đất nước, quê hương. Đây là một công trình kiến trúc cổ, có giá trị lịch sử
và văn hóa và còn là biểu tượng khơi dậy lòng yêu quê hương, đất nước, ý thức
tự hào, quyết tâm sắt đá bảo vệ chủ quyền, độc lập, tự do của Tổ quốc Việt Nam.
Hàng năm, nơi đây đón hàng trăm đoàn khách trong nước và quốc tế đến thăm quan
và thắp hương tưởng nhớ Bà chúa Cột cờ. Năm 1962, Cột cờ Nam Định đã được Bộ
Văn hóa – Thông tin công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia.
Nguồn: http://ditichlichsuvanhoa.com